Nazlı Tuna kıyısındaki Ramada Plaza Budapest Hotel'de Türk Macar İşadamları Derneği( TÜMİŞAD)'nin evsahipliğindeki konferansta Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri eski Bakanı, Budapeşte Büyükelçisi Dr. Vilayet Guliyev'i misafir etti. TÜMİŞAD'ın bu konferansı '' Ermenistan'ın Azerbaycan işgalinin yirmi yıl içerisindeki sonuçları'' ve ''Azerbaycan Macaristan İlişkileri'' idi.
Konferansın açılış konuşmasını Türk Macar İşadamları Derneği Başkanı ve DEİK - DTİK Avrupa Bölge Başkan Yardımcısı Osman Şahbaz yaptı.
Konuşmasına ; ’Siz değerli dostlarimizi bu programimizda yanımızda görmekten büyük mutluluk ve şeref duyuyoruz.’ diyerek başalayan Osman Şahbaz, ’Bizler için Azerbaycan toprakları ve bayrağı, kendi toprağımız ve bayrağımız kadar azizdir, kutsaldır. Azerbaycan'ın toprak bütünlüğü ve işgal edilen topraklar dahil olmak üzere barışın kalıcı olması bölge halkının mutluluğu için gereklidir. Kafkasya'da barışçıl birdüzen oluşması, aynı coğrafya içerisinde birlik, düzen ve refah içinde yaşanması bir insan olarak temennimizdir. Bölgesinde güven, huzur ve istikrar içinde yaşayan bir Kafkasya Cografyasına günümüz insanı ihtiyaç duymaktadır. Türk halklarının tarihi, geçmişi, bugünü ve gelecegi bizler için büyük bir önem taşımaktadır.’ ifadesiyle cümlelerini tamamlayarak konuşmasını Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Eski Bakanı, Budapeşte Büyükelçisi Dr. Vilayat Guliyev’e bıraktı.
Dr.Guliyev, ’Genç bir Cumhuriyetiz. Ancak yetmişten fazla ülkede Büyükelçiliğimiz var. Ülke olmanın gereklilikleri ülkemizde çok hızlı bir şekilde oluşturulmuştur.
Dağlık Karabağ sorunu yirmi yıldır devam etmektedir. Benzer sorunlar, İsrail - Filistin arasında, Hindistan - Pakistan arasında da sürmektedir. Dağlık Karabağ münakaşası yirmi yıldır konuşuluyor, ama bu sorunun halli istikâmetinde hiçbir adım atılmıyor. Bugün Azerbaycan'ın askerî bütçesi Ermenistan'ın bütün bütcesinden fazladır. Son sekiz yıldır her iki devletin başkanları konuşmaya başladılar.
Dağlık Karabağ 4500 km fakat işgal edilen topraklar 12.000 km'den fazladır. Azerbaycan topraklarının %20'si işgal altındadır. Savaşların da kanunları - hukuku vardır. Ancak Ermeniler savaş kanunlarını da kabul etmemiştir. Savaşta 20.000 kişi ölmüş, 50.000 kişi yaralanmıştır. 693 Mektep dağılmıştır. 890 kent, kasaba ve şehir tahrip edilmiştir. 695 hastane yıkılmıştır. 922 kütüphane yok edilmiştir. 9 Mescit yıkılmıştır. 464 âbide, müze harap hâle getirilmiştir. 160 köprü yerle bir edilmiştir. Binlerce km su, elektrik ve gaz hattı perişan edilmiştir. Neticede Azerbaycan’ın ziyanı 60 Milyar ABD dolarıdır.
Bunlar Azerbaycan için dehşetli neticeler olup çözümü konusunda tüm Türk ve Müselman âleminin desteğine ihtiyaç duymaktayız. Binlerce insanı felakete salmamak için bahsi geçen münakaşanın diplomatik usullerle çözümüne ihtiyaç vardır.
Bizim yegâne gâyemiz, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü sağlamaktır. Ne yazık ki, buna hâlâ nâil olamadık.
BM kâğıt üzerinde meselenin halledilmesini istiyor, lâkin realitede yapılan bir şeyin olmadığını müşahede etmekteyiz. Maalesef bugün dünyada, haklı olmak yetmiyor, aynı zamanda güçlü de olmak gerekiyor.
Dr. Vilayet Guliyev, konuşmasını, Azerbaycan’a dost halkların, haklı olduğumuz bu konuda bizlere yardımcı olmalarını beklemekteyiz, diyerek neticelendirdi.
Sonrasinda soru cevap kisminda :
EXIMBANK Macaristan Müdürü Kovács Eszter, Azerbaycan Ermenistan arasındaki ticareti, finans hareketlerini sordu. Dr. Guliyev: ’Diplomatik hiçbir iliskilerinin olmadığını, dolayısıyla da karşılıklı ticarî faaliyette de bulunmadıklarını, sadece dolaylı yollardan Azerbaycan mallarının Ermenistan'a girdiğini ve satıldığını, toprağımızı işgal eden bir devletle emekdaşlık edemiyiz.’ dedi.
Dialógus Derneği Başkanı Ömer Almak ise, bu sıkıntıların aydınlar, yazarlar ve medyadaki etkili kışilerin yetiştirilmesi yönünde girişimlerin daha etkili olup olmayacağını sordu. Büyükelçi, ’19 ve 20. yüzyılda Türk gençlerinin Macaristan'a gelip egitim alıp ülkelerini temsil edebilir, bugün buralarda bilimadamı olabilirlerdi, dünyadaki ve Macaristan'daki işlerimiz daha kolay ve rahat olurdu. Türkiye ve Azerbaycan bu konularda daha fazla gayret göstermelidir. Herşeye rağmen Macar halkını çok yakın ve dost görüyorum.’ dedi.
Attese Kft.'den Faruk Naci Ceylan ise, Azerbaycan'ın Ermenistan'a göre bu kadar askeri ve ekonomik yüksek gücünün varlığına rağmen neden kaybedilmiş toprakları cebren geri almıyor?
Büyükelci ise: ’Bunu pekâla yapabiliriz, ancak dünyada birçok farklı dengenin varlığını, bunlardan birinin de Rusya'nın önderliginde imzalanan antlaşma gereği Ermenistan'a savaş açıldığında Türkî Cumhuriyetlerden beş ülkenin Ermenistan'ın yanında yer alacağını ve böyle bir sey yaptığımızda ise, Türk kardeşlerimizin birbirini kırmasına neden olmayı istemiyoruz.’ dedi.
ELTE Üniversitesi Türkoloji Bölümü Ögretim Görevlisi Dr. Ramadan Doğan ise, Büyükelçinin Edebiyat Tarihi alanında Doktora yaptığını bildiğinden konferansta bulunan Macar ögrencilerin Büyükelçinin ağzından Azerî Türkçesiyle ortak değerimiz olan Fuzûlî'den bir Gazel okumasını talep etti. Dr. Guliyev ise, birebir Büyükelciligimizde ögrencilerinizle birlikte çay ve kahve ikram ederek şiir okuyabileceğini dile getirerek kendilerini Büyükelçiliğe davet etti.
Baskan Şahbaz da bu münakaşanın, sorunun çözümüne Diaspora mı yoksa Ermenistan'daki yerel halk mı engel teşkil ediyor, diye sorduğunda Dr. Guliyev, Yurt dışında ciddi bir Dioaspora'nın varlığından ve bugün yönetimde bulunanların bu çözümsüzlük ile makamlarının idamesini sağladıklarından söz etti. Ardından ’Tarihte olan vakıaları, tarih alimlerinin ihtiyarina bırakmak lazımdır’ ifadesininin altını çizerek dile getirdi.
Son olarak T.C. Büyükelçiliğini temsilen Ticaret Müsaviri Fatma Seda Sevgi, konuşmasında Dr. Vilayat Guliyev’in meseleyi duygulu ve açık bir şekilde anlattığını ifade ederek kendilerine ve TÜMİŞAD adına Osman Şahbaz’a teşekkür etti. Akabinde bu güzel konferansın anısına Dr. Vilayet Guliyev’e TÜMİŞAD’ın hazırlamış olduğu teşekkür plaketini T.C. Ticaret Müsaviri Fatma Seda Sevgi, Macaristan Milletvekileri Gyöngyösi Márton, Hegedüs Tamás ve Osman Şahbaz beraber takdim ettiler.
Büyükelçi Dr. Vilayat Guliyev ise günün anısına Başkan Osman Şahbaz'a ’Gözel Türk insanı Azerbaycan dostu Osman Şahbaz bege yaptığı son derece güzel ve faydalı bir etkinlikten sonra en içten gelen duygularla küçük bir armağan’ ifadeleriyle Hocalı Katliamını anlatan bir kitap hediye etti.
TÜMİŞAD üyeleriyle birlikte, T.C. Budapeşte Konsolosu Ömer Acar Azerbaycan Cumhuriyeti Budapeşte Ateşeleri, Anar İmanov, Rashad Safarov ve Azerî işadamları, akademisyenler, ögrenciler, Macar, Türk işadamları ve medya mensupları ve pek çok davetli konferansa iştirak etti.
SİVİL HABER
