TBMM İçtüzüğü, 1973 tarihinde yürürlüğe girdi. Ancak bu İçtüzük, Meclisin açıldığı günden beri kullanılmıyor. Kurucu Meclis ve Danışma Meclisi içtüzükleri, ayrıca 1960'lı yıllarda iki kamaralı sistemde Senato ve Meclisin ayrı ayrı içtüzükleri, ayrıca birleşik toplantı İçtüzüğü, Cumhuriyet öncesinde ise Heyeti Ayan ve Heyeti Mesuban içtüzükleri de bulunuyordu.
TBMM İçtüzüğü, 5 Mart 1973 tarihinde yürürlüğe girdiği andan itibaren çok sayıda maddesi değişikliğe uğradı. İlk değişiklik, 14 Haziran 1973 yılında bir maddesinde yapıldı. Madde, TBMM eski üyelerinin ''yasam, ödenek ve yolluk, Genel Kurul ve parti gruplarına girme hakları dışında ve TBMM üyelerine tanınan haklardan yararlanması'' şeklinde değiştirildi.
1977 yılında İçtüzükte iki değişiklik yapıldı; 2 madde yeniden yazıldı. 1978 yılında ve 1992 yılında Meclisin komisyonlarıyla ilgili maddede değişikliğe gidildi.
İçtüzükteki en kapsamlı değişiklik 1996 yılında yapıldı; tüm maddelerinde değişikliğe gidildi, bazı maddeler çıkarıldı ve yerlerine yeni maddeler ihdas edildi. Bu değişikliklerin bir bölümü ibare, kelime, yıl, sayı ve ad değişikliği olurken, kimi önemli düzenlemeler de yapıldı. Madde sayısı 161'den 186'ya çıkarılırken, özel yasama usulu olan ''temel kanun'' de İçtüzüğe girdi.
Tartışma ''ölüm'' getirdi
2001 yılında İçtüzükte yeniden değikliğe gidildi. MHP-DSP-ANA Koalisyon Hükümeti döneminde İçtüzük değişikliği teklifi getirildi. Görüşmeler tartışmalı geçti. Genel Kurulun 30 Ocak 2001 birleşiminde gece saatlerinde çıkan kavgada kalp krizi geçiren DYP Şanlıurfa Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu yaşamını yitirdi, MHP İçel milletvekili Cahit Tekelioğlu yargılandı.
Bu değişiklike, İçtüzüğün 6 maddesinde düzenlemeye gidildi. Anayasa değişikliğine paralel olarak Cumhurbaşkanına kısmen geri göndermede düzenlemenin tümü yerine uygun bulunmayan maddelerin görüşülmesine imkan tanındı. Ayrıca, TBMM Başkanı'nın seçim süresi; 5 gün adaylık, 5 gün seçim olmak üzere 10 güne indirildi, Meclis soruşturması açılıp açılmayacağına ilişkin görüşmelerde gizli oylama yapılması, TBMM'nin genel ve özel af ilanı için üye tamsayısının beşte üç (en az 330) ile karar alması, seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmayacağı gibi önemli değişiklikler de yer aldı.
AK Parti dönemindeki değişiklikler
TBMM İçtüzüğü, AK Parti döneminde çeşitli değişikliklere uğradı. 2002 tarihinde 2, 2003 tarihinde 9, 2005 tarihinde 1, 2007 tarihinde 3 ayrı değişiklikle 5 maddesinde değişiklik yapıldı.
Yasa tasarı ve tekliflerinin görüşülmesi sırasında soru cevap süresinin 10 dakika ile sınırlanması, komisyon raporlarının okunmaması, açık oy isteminin 20 milletvekiliyle istenmesi, önerge sayısı, maddeler üzerinde konuşma süreleri, Anayasa Mahkemesinin iptal kararları nedeniyle ''temel kanun' düzenlemesinde değişiklikler gerçekleştirildi.
Yeni İçtüzük isteği
23. Dönemde Meclis, ''yeni bir İçtüzük'' yapımı için kolları sıvadı. Dönemin TBMM Başkanı Köksal Toptan'ın gruplara çağrısı üzerine her partiden bir milletvekilinin katılımıyla ''TBMM İçtüzüğü Uzlaşma Komisyonu'' kuruldu. AK Parti'den Salih Kapusuz, CHP'den Ali Topuz, MHP'den Nevzat Korkmaz ve BDP'den Selahattin Demirtaş'tan kurulu komisyon, uygulamadaki sorunları dikkate alarak, dünya parlamentolarının uygulamalarını inceledi, bazı Avrupa ülke parlamentolarına giderek nasıl çalıştığını yerinde gördü. Uzun süren çalışmanın sonunda yeni bir içtüzük taslağı hazırlandı. Ancak bu çalışma hayata geçirilemeden Parlamento seçime gitti.
TBMM İçtüzüğündeki değişikliklerin gerekçesinde ''Meclisin daha hızlı, verimli, etkin ve sağlıklı çalışması'' ifade edilirken, yasa yapım sürecinin hızlandırılması hedeflendi.
Meclis Başkanı Cemil Çiçek, parlamento muhabirleriyle sohbet toplantısında, yeni bir İçtüzüğün gerekli olduğunu ifade etmişti. TBMM Genel Kurulu gündeminde bulunan İçtüzük deişikliği teklifi, İçtüzükte yapılması planlanan 14. teklif olacak.
AA
Haber Kaynağı : Haber7.com
